تکالیف قانونی اشخاص مشمول قانون سامانه مودیان

سامانه مودیان، یکی از مهمترین ابزارهای سازمان امور مالیاتی کشور برای مدیریت و نظارت بر فعالیت‌های مالی صاحبان کسب و کار است. این سامانه با هدف شفاف‌سازی معاملات اقتصادی و تسهیل فرآیند پرداخت مالیات طراحی شده است. در این راستا، قانون سامانه مودیان تکالیف و وظایفی را برای اشخاص مشمول تعیین کرده که رعایت آن‌ها ضروری است.

اشخاص مشمول این قانون، که شامل صاحبان مشاغل و شرکت‌های حقوقی می‌شوند، موظف هستند با ثبت‌نام در سامانه مودیان، ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی، و رعایت سایر الزامات قانونی، به تکالیف خود عمل کنند. عدم رعایت این تکالیف می‌تواند منجر به جرایم مالی قابل توجهی شود.

در این مقاله، به بررسی دقیق تکالیف قانونی اشخاص مشمول قانون سامانه مودیان خواهیم پرداخت. همچنین، فرآیند ثبت‌نام در سامانه، نحوه ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی، و تغییرات اخیر در قوانین مربوطه را مورد بحث قرار خواهیم داد. هدف از این مقاله، ارائه اطلاعات جامع و کاربردی برای مودیان مالیاتی است تا بتوانند به بهترین شکل به وظایف قانونی خود عمل کنند و از جرایم احتمالی اجتناب نمایند.

ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان

ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان شامل چند مرحله اصلی است که باید به ترتیب انجام شوند:

مراحل ثبت نام در سامانه مودیان

1.  پیش ثبت نام در سامانه مودیان

ابتدا باید به آدرس tax.gov.ir مراجعه کرده و اطلاعات اولیه کسب و کار یا فعالیت اقتصادی خود را در سیستم ثبت کنید.

2. ثبت نام در نظام مالیاتی

برای این مرحله باید به درگاه ملی خدمات الکترونیک سازمان امور مالیاتی (my.tax.gov.ir) مراجعه کرده و ثبت نام در نظام مالیاتی را تکمیل کنید. اگر مشمول ارزش افزوده هستید، باید ثبت نام ارزش افزوده را نیز انجام دهید.

3. دریافت گواهی امضای الکترونیکی

این گواهی برای تایید هویت الکترونیکی و اطمینان از امنیت تبادل اطلاعات در فرایند صدور و ارسال صورتحساب های الکترونیکی ضروری است.

4. دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی

این مرحله از طریق ورود به کارپوشه سامانه مودیان انجام می شود.

5. دریافت شناسه کالاها و خدمات

این شناسه برای صدور صورتحساب الکترونیکی مورد نیاز است.

6. تکمیل ثبت نام در سامانه مودیان

در این مرحله نهایی، باید از طریق درگاه به بخش "عضویت در سامانه مودیان و ایجاد کارپوشه" مراجعه کرده و مراحل مربوطه را دنبال کنید.

نکات مهم

نام کاربری و رمز عبور موقت از طریق پیامک به شماره تلفن همراه ثبت شده ارسال خواهد شد.

شماره تلفن همراه باید مستقیماً به نام مودی ثبت شده باشد.

پس از دریافت اطلاعات، باید به آدرس tp.tax.gov.ir مراجعه کرده و وارد کارپوشه خود شوید.

ثبت نام در سامانه مودیان برای کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی که مشمول فصل های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات های مستقیم هستند، الزامی است.
 

فرآیند ثبت معاملات و محاسبه مالیات در سامانه مودیان

فرآیند ثبت معاملات و محاسبه مالیات در سامانه مودیان شامل چند مرحله اصلی است:

1. ثبت معاملات

صدور صورتحساب الکترونیکی

پس از ثبت‌نام و دریافت دسترسی به کارپوشه سامانه مودیان، اولین گام ثبت معاملات از طریق صدور صورتحساب الکترونیکی است. برای این منظور، مودیان باید:

• وارد کارپوشه خود در سامانه مودیان شوند

• به بخش صدور صورتحساب مراجعه کنند

• اطلاعات معامله شامل مشخصات خریدار، کالا یا خدمات، مبلغ و سایر جزئیات را وارد نمایند

• از شناسه کالاها و خدمات دریافت شده در مرحله ثبت‌نام استفاده کنند

2. ارسال صورتحساب‌ها

پس از صدور، صورتحساب‌های الکترونیکی باید به سامانه مودیان ارسال شوند. این فرآیند به صورت خودکار یا دستی قابل انجام است.

• محاسبه مالیات

• محاسبه خودکار

سامانه مودیان به صورت خودکار بر اساس اطلاعات صورتحساب‌های ثبت شده، مالیات را محاسبه می‌کند. این محاسبات شامل:

• مالیات بر ارزش افزوده

• مالیات بر درآمد

• بررسی و تایید

مودیان باید محاسبات انجام شده توسط سامانه را بررسی و تایید کنند. در صورت مشاهده هرگونه مغایرت، امکان اصلاح و ارسال مجدد اطلاعات وجود دارد.

• گزارش‌گیری و پرداخت

• مشاهده گزارش‌ها

• مودیان می‌توانند گزارش‌های مختلفی از جمله:

• خلاصه معاملات

• میزان مالیات محاسبه شده

• وضعیت پرونده مالیاتی

• را از طریق کارپوشه خود مشاهده کنند.

• پرداخت مالیات

پس از تأیید محاسبات، مودیان می‌توانند از طریق درگاه‌های پرداخت الکترونیکی تعبیه شده در سامانه، نسبت به پرداخت مالیات اقدام نمایند.

این فرآیند با هدف تسهیل امور مالیاتی و افزایش شفافیت در معاملات اقتصادی طراحی شده است. استفاده صحیح از سامانه مودیان می‌تواند به مدیریت بهتر و دقیق‌تر امور مالیاتی کسب و کارها کمک کند.

جمع آوری صورتحساب های الکترونیکی صادر شده مودی

جمع‌آوری صورتحساب‌های الکترونیکی صادرشده توسط مودی شامل چند مرحله اصلی است:

1. ثبت اطلاعات صورتحساب

مودی باید تمام اطلاعات مربوط به هر صورتحساب را جمع‌آوری و ثبت کند، از جمله:

• مبلغ کل صورتحساب

• تاریخ صدور

• اطلاعات مشتری (نام، کد اقتصادی و شناسه ملی)

• کد کالا یا خدمات

• مالیات بر ارزش افزوده (در صورت نیاز)

• صدور صورتحساب الکترونیکی

پس از جمع‌آوری اطلاعات، مودی باید با استفاده از نرم‌افزار حسابداری یا نرم‌افزار واسط سامانه مودیان، صورتحساب را به فرمت الکترونیکی تبدیل کند.

2. ارسال به سامانه مودیان

صورتحساب‌های الکترونیکی باید از طریق نرم‌افزار واسط به سامانه مودیان ارسال شوند. این ارسال باید بلافاصله پس از هر معامله فروش کالا یا خدمات انجام شود.

3. دریافت تاییدیه

پس از ارسال موفق، سامانه مودیان یک تاییدیه حاوی کد پیگیری برای مودی ارسال می‌کند. این کد باید در سوابق حسابداری ذخیره شود.

4. آرشیو و نگهداری

تمام اطلاعات صورتحساب‌های الکترونیکی و کدهای تاییدیه باید به صورت مناسب در یک سیستم متمرکز و امن بایگانی و ذخیره شوند.

این فرآیند به صورت مداوم انجام می‌شود و مودی موظف است تمام صورتحساب‌های الکترونیکی خود را در بازه‌های زمانی مشخص شده به سامانه مودیان ارسال کند.

تکالیف مشاغل در قانون جدید صورتحساب الکترونیک

تکالیف مشاغل در قانون جدید صورتحساب الکترونیک شامل موارد زیر است:

صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی

تمام مودیان و کارفرمایان موظف هستند صورتحساب‌های الکترونیکی خود را در سامانه مودیان ثبت و ارسال کنند. این الزام از تاریخ‌های مشخصی برای گروه‌های مختلف آغاز شده است:

• از 1 مهر 1402 برای اشخاص حقوقی

• از 1 دی 1402 برای اشخاص حقیقی

گروه‌بندی مشاغل

اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل بر اساس میزان درآمد به سه گروه تقسیم می‌شوند:

• گروه اول: درآمد بیش از 15 میلیارد تومان در دو سال گذشته

• گروه دوم: درآمد بیش از 5 میلیارد تومان در سال گذشته

• گروه سوم: صاحبان کسب و کارهای کوچک

الزامات خاص

• اشخاص حقیقی با فروش خالص بیش از 18 میلیارد تومان تا پایان شهریور 1402

• عرضه‌کنندگان جواهر، طلا و پلاتین با هر میزان فروش

• فروشندگان مواد معدنی به واحدهای فرآوری با هر میزان فروش

نکات مهم

اشخاص حقیقی با فروش خالص 144 میلیارد ریال تا پایان خرداد، از ابتدای مهرماه ملزم به صدور صورتحساب الکترونیکی هستند.

برای برخی مشاغل، رسید دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی نیز در حکم صورتحساب الکترونیکی است.

رعایت این تکالیف برای تمامی مشاغل الزامی است و عدم رعایت آن می‌تواند منجر به جرایم مالیاتی شود.
 

جرایم عدم انجام تکالیف قانونی سامانه مودیان مالیاتی

جرایم عدم انجام تکالیف قانونی سامانه مودیان مالیاتی شامل موارد زیر است:

• جریمه عدم ثبت نام و عضویت

• پرداخت معادل 10 درصد از مجموع فروش (حداقل 20 میلیون ریال) 

• پرداخت دو برابر مالیات بر ارزش افزوده به علاوه 10 درصد جریمه

• محرومیت از بخشودگی های مالیاتی و مشوق های قانونی

• جریمه عدم ارسال صورتحساب الکترونیکی

• پرداخت معادل 10 درصد از فروش

• جریمه عدم اعلام مشکل در صدور صورتحساب الکترونیکی

• پرداخت یک درصد از مبلغ فروش

• جریمه عدم اعلام گزارشات فروش

• پرداخت یک درصد از مجموع فروش کالا یا خدمات یا 2 میلیون تومان

• جریمه عدم اعلام شماره حساب های بانکی

• پرداخت 10 درصد از مجموع فروش

• محرومیت از معافیت های مالیاتی و مشوق ها

• جریمه عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار

• پرداخت جریمه (میزان دقیق ذکر نشده)

این جرایم با هدف جلوگیری از فرار مالیاتی و شفاف‌سازی تراکنش‌های مالی کسب و کارها وضع شده‌اند.

افراد مشمول قانون سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی

افراد مشمول قانون سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی عبارتند از:

• کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های 4 و 5 قانون مالیات‌های مستقیم.

• شرکت‌های عضو بورس و فرابورس: از ابتدای اجرای این قانون ملزم به ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی شدند.

• شرکت‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی.

• اشخاص حقوقی: از اول مهرماه 1402 مشمول عضویت و انجام تکالیف قانونی شدند.

• کلیه صاحبان مشاغل: از اول دی‌ماه 1402 مشمول عضویت و انجام تکالیف قانونی شدند.

• اشخاص حقیقی با شرایط خاص از اول دی‌ماه 1403، شامل:

• صاحبان مشاغلی که حجم فروش خالص کالا و خدمات آن‌ها تا پایان شهریور 1403 بیشتر از 180 میلیارد ریال بوده است.

• اشخاص حقیقی موضوع جزء 2 بند ط تبصره 6 قانون بودجه 1403.

• عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مرتبط با طلا، جواهر و پلاتین.

• فروشندگان مواد معدنی به واحدهای فرآوری مواد معدنی.

این قانون تمامی کسب و کارها را ملزم به صدور صورتحساب‌های الکترونیکی و ارسال آن‌ها به سامانه مودیان کرده است.

نحوه ارسال صورت حساب الکترونیکی به سامانه مودیان چگونه است؟

ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان به دو روش اصلی انجام می‌شود:

روش مستقیم توسط مودی:

• استفاده از نرم‌افزار حسابداری مجهز به ماژول ارتباط با سامانه مودیان

• تنظیم نرم‌افزار با کلید خصوصی، کلید عمومی و فایل CSR (گواهی امضای الکترونیک)

• صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق پایانه فروشگاهی

• ارسال مستقیم صورتحساب به سامانه مودیان توسط نرم‌افزار

روش غیرمستقیم از طریق شرکت‌های واسط:

• استفاده از خدمات شرکت‌های ارائه‌دهنده نرم‌افزارهای مرتبط

• صدور صورتحساب در نرم‌افزار شرکت واسط

• ارسال خودکار صورتحساب به سامانه مودیان توسط شرکت واسط

• برای ارسال صورتحساب، مودی باید مراحل زیر را طی کرده باشد:

• ثبت‌نام در نظام مالیاتی

• تهیه پایانه فروشگاهی استاندارد

• اخذ گواهی امضای الکترونیکی

• دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی

• اخذ شناسه کالا/خدمت

نحوه ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان از طریق نرم افزار حسابداری قیاس

نرم‌افزار حسابداری قیاس قابلیت اتصال به سامانه مودیان را دارد. این نرم‌افزار به کاربران امکان ارسال مستقیم صورتحساب‌های الکترونیکی به سامانه مودیان را فراهم می‌کند و با پشتیبانی از استانداردهای حسابداری و مالیاتی ایران، برای مدیریت مالی کسب‌وکارها طراحی شده است.

برخی از ویژگی‌های مهم نرم‌افزار قیاس شامل کاربری آسان، گزارش‌دهی دقیق و جامع، و پشتیبانی تخصصی است که به کاربران کمک می‌کند تا به طور مؤثر امور مالی و حسابداری خود را مدیریت کنند.

برای ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان از طریق نرم افزار حسابداری قیاس، باید مراحل زیر را طی کنید:

کلید خصوصی، کلید عمومی و فایل CSR (گواهی امضای الکترونیک) خود را دریافت کنید.

نرم افزار قیاس را با استفاده از کلیدهای دریافتی تنظیم کنید.

صورتحساب الکترونیکی را از طریق نرم افزار قیاس صادر کنید.

نرم افزار به طور خودکار صورتحساب را به سامانه مودیان ارسال خواهد کرد.

توجه داشته باشید که مهلت ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان 7 روز از تاریخ صدور است. مسئولیت ارسال صورتحساب در این روش مستقیماً بر عهده شما به عنوان مودی است.

برای اطلاع از قیمت نرم افزار حسابداری قیاس و دریافت مشاوره با کارشناسان ما در تیم فروش قیاس تماس بگیرید.
 

جمع بندی

سامانه مودیان به عنوان ابزاری نوین برای ساماندهی نظام مالیاتی کشور و مبارزه با فرار مالیاتی معرفی شده است. اشخاص مشمول این قانون شامل کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم قانون مالیات‌های مستقیم هستند.

تکالیف اصلی اشخاص مشمول عبارتند از:

ثبت‌نام در سامانه مودیان

صدور صورتحساب الکترونیکی برای تمام معاملات

اتصال پایانه فروشگاهی به سامانه مودیان

حفظ و نگهداری اسناد و مدارک معاملات به مدت 5 سال

اجرای این تکالیف منجر به افزایش شفافیت در نظام مالیاتی، کاهش فرار مالیاتی و تسهیل فرآیندهای مالیاتی خواهد شد. با این حال، برخی گروه‌ها مانند اشخاص حقیقی مشمول ماده 81 و 142 قانون مالیات‌های مستقیم و صاحبان مشاغل گروه سوم از ثبت‌نام در این سامانه معاف هستند.

رعایت این تکالیف قانونی برای اشخاص مشمول الزامی است و عدم رعایت آن‌ها می‌تواند منجر به جرایم مالیاتی شود.