نحوه محاسبه عیدی کارمندان سال 1402 طبق قانون کار + مثال

وقتی به پایان سال نزدیک می‌شویم، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های کارگران و کارمندان مبلغ عیدی است. افزایش هزینه‌های زندگی و مشکلات اقتصادی باعث شده‌ است که افراد کارگر و کارمند به‌دنبال افزایش عیدی‌شان باشند. عیدی و پاداش آخر سال یکی از حقوقی است که در پایان سال به کارمندان دولت، کارگران، بازنشستگان تامین اجتماعی و بازنشستگان کشوری و لشکری تعلق می‌گیرد. مبلغ این عیدی برای هر گروه از این افراد به طور جداگانه و طبق فرمول خاصی تعیین می‌شود. حقوق کارمندان دولت و بازنشستگان کشوری و لشکری توسط هیات وزیران و حقوق کارکنان مشغول قانون کار توسط  وزارت کار تعیین می‌شود.
 

میزان عیدی برای افرادی که کمتر از یکسال سابقه کار دارند هم بر اساس روزهای حضور آن‌ها در محل کار محاسبه خواهد شد. جزئیات بیشتر در مورد پرداخت عیدی، نحوه محاسبه عیدی کارمندان دولت، بازنشستگان و کارگران و همچنین زمان پرداخت عیدی کارگران و کارمندان در این مقاله بررسی می‌کنیم.
 

مبلغ عیدی کارگران در سال 1402 چقدر است؟

مصوبه‌ای که توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شده است، عیدی کارگران را بر اساس مبلغ دو برابر حقوق کارگر محاسبه و تعیین می‌کند. به عبارت دیگر، عیدی کارگران برابر با دو برابر حقوق کارگر در طول سال است. 

البته با توجه به اینکه عوامل حقوقی در اکثر کسب و کارها متفاوت است، لذا از عبارت عوامل حقوقی مشمول عیدی استفاده میکنیم، که معمولا این عوامل مشمول بیمه شامل حقوق پایه می باشد.
 

که می توان اینطور بیان کرد:

مزد ثابت: طبق ماده 36 قانون کار ، مجموع مزد شغل و مزایای ثابت به تبع شغل که ماهانه به کارگر پرداخت می شود را مزد ثابت می گویند.

مزایای ثابت به تبع شغل: طبق تبصره 1 ماده 36 قانون کار ، مزایایی که برحسب ماهیت شغل یا محیط کار و برای ترمیم مزد در ساعات عادی کار پرداخت می گردد ( مانند سختی کار ، حق سرپرستی ، فوق العاده شغل و…)

فرمول محاسبه مبلغ عیدی بصورت ماهانه:

مزد ثابت(حقوق ماهانه) * ۲
 

 

به عنوان مثال فرض کنیم یک شخصی حقوق پایه و مزد‌ثابت 100میلیون ریال را دریافت میکند بنابراین:

مبلغ عیدی برای یک سال کارکرد این فرد برابر است با : 

100.000.000 * 2 = 200.000.000 ریال

که نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که بر اساس قانون کار و تامین اجتماعی، مبلغ عیدی کارگران نمی تواند از حداقل مبلغ عیدی مصوب دولت کمتر محاسبه و پرداخت شود و یا از حداکثر مبلغ عیدی مصوب نیز بیشتر پرداخت گردد. 

حداقل و حداکثر مبلغ عیدی قابل پرداخت در سال 1402 برای کارکرد کامل یکسال

حداقل مبلغ عیدی مصوب برابر با 60 روز بر اساس حداقل دستمزد روزانه تعیین شده کارگران است و همچنین حداکثر مبلغ عیدی برای محاسبه برابر با 90 روز بر اساس حداقل دستمزد روزانه است.

از آنجا که میزان حداقل دستمزد روزانه در سال ۱۴۰۲ برابر با ۱/۷۶۹/۴۲۸ ریال است. بنابراین، برای محاسبه حداقل مبلغ عیدی، این مبلغ را در عدد ۶۰ ضرب می‌کنیم و برای حداکثر مبلغ عیدی این مبلغ را در 90 ضرب میکنیم.
 

حداقل مبلغ عیدی = 1,769,428 * 60 = 106,165,680 ریال

حداکثر مبلغ عیدی = 1,769,428 * 90 = 159,248,520 ریال

 

لذا برای فرد مذکور که بالاتر مثال زدیم و فرض کردیم حقوق ماهانه فرد 100.000.000 ریال است، مبلغ عیدی قابل پرداخت حداکثر مبلغ عیدی خواهد بود که برابر است با 159.248.520 ریال

نحوه محاسبه عیدی 1402 برای کارگران با کارکرد کمتر از 12 ماه چگونه است؟

بر اساس قانون کار، کارگرانی که کمتر از ۱۲ ماه سابقه پرداخت حق بیمه دارند و مالیات بر حقوق آن‌ها نیز پرداخت شده است، مشمول عیدی سال ۱۴۰۲ هستند. با این حال نحوه محاسبه عیدی برای افرادی که کمتر از یک سال سابقه پرداخت حق بیمه در یک کسب و کار دارند کمی متفاوت است و معمولا از حداقل عیدی تعیین شده مبلغ کمتری را دریافت می‌کنند.

• یک شرط محدود کننده برای کارکنان کم‌تر از یکسال بر اساس تبصره ۱ ماده واحده قانون عیدی

 مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یکسال در کارگاه فعالیت کرده‌اند باید به گرفتن شصت روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده قانون ذکر شده بیشتر شود.

 با توجه به این تبصره، فرمول محاسبه عیدی سال 1402 برای کارگران با کارکرد کمتر از دوازده ماه، به شرح زیر است:

به عنوان مثال فردی که بالاتر مثال زده شده که 100 میلیون ریال حقوق ثابت دریافت می‌کند ، فرض کنیم 3 ماه در کسب و کار ما مشغول به کار بوده بنابراین:

( 2 * 100.000.000 / 12 ) * 3 = 50.000.000 ریال

حداقل و حداکثر مبلغ عیدی برای کارگرانی که کمتر از 12 ماه کارکرد داشته اند

حال باید توجه کنید که فرمول محاسبه حداقل و حداکثر عیدی نیز با توجه به اینکه کارگران کمتر از 12 ماه کار کرده باشند متفاوت خواهد بود و باید بر مبنای تعداد ماه کارکرد محاسبه شود که به شرح زیر خواهد بود:
 

به عنوان مثال برای فرد مثال زده شده بالا که 3 ماه کارکرد در سال 1402 داشته و حداقل دستمزد روزانه 1402 برابر با 1.769.428 بوده برابر است با :
 

حداکثر عیدی 

( 90 * 1.769.428 / 12 ) * 3 = 39.812.130 ریال 

حداقل عیدی 

( 60 * 1.769.428 / 12 ) * 3 = 26.541.420 ریال

بنابراین مبلغ عیدی فرد در این مثال نهایتا 26.541.420 ریال خواهد بود

فرمول محاسبه مبلغ عیدی بصورت روزانه

بهترین نحوه محاسبه عیدی بصورت روزانه می باشد که هم پاسخ محاسبات در سال های غیر‌کبیسه و کبیسه را می‌دهد می‌باشد، بنابراین فرمول پیشنهادی برابر است با:

به عنوان مثال فرض کنیم یک شخصی حقوق پایه و مزد‌ثابت 100میلیون ریال را دریافت میکند و تعداد روزهایی که در کسب و کار شما مشغول به کار بوده 133 روز بوده بنابراین:

مبلغ عیدی برای یک 133 روز این فرد برابر است با : 

( ( 100.000.000 * 2 ) / 365 ) * 133 = 72.876.712 ریال

حداقل و حداکثر مبلغ عیدی بصورت روزانه
 

به عنوان مثال برای فرد مثال زده شده بالا که 133 روز کارکرد در سال 1402 داشته و حداقل دستمزد روزانه 1402 برابر با 1.769.428 بوده برابر است با :

حداکثر عیدی 

( 90 * 1.769.428 / 365) * 133  = 58.027.542  ریال 

حداقل عیدی 

( 60 * 1.769.428 / 365) * 133 = 38.683.651 ریال 

بنابراین مبلغ عیدی فرد نهایتا 58.027.542 ریال خواهد بود

در فرمول بالا دیدیم که مقدار حداقل و حداکثر عیدی پرداختی در هر سال به چه شکلی محاسبه می‌شود. اما این نکته را در نظر داشته باشید که لزوما حداقل یا حداکثر مبلغ عیدی به شما پرداخت نخواهد شد. حداقل مبلغ عیدی از طرف دولت با این هدف صورت گرفته که از تخلف توسط کارفرما جلوگیری شود.
 

مالیات عیدی سال 1402 چقدر است؟

مالیات عیدی سال 1402 که از عیدی کارمندان و کارگران، توسط کارفرما، پرداخت می‌شود، یکی از انواع مالیات مستقیم و زیرمجموعه‌های مالیات بر درآمد است. کارمندان و کارگرانی که از شرایط معافیت مالیات عیدی 1402 برخوردار باشند، میزان مالیات کمتری پرداخت نموده یا به طور کل از آن معاف می‌شوند.

برای بررسی نحوه محاسبه میزان مالیات عیدی 1402 که نوعی مالیات بر درآمد حقوق بوده از مبلغ عیدی کارمندان و کارگران، کسر می‌شود، باید، به ماده 85 قانون مالیات‌های مستقیم با آخرین اصلاحات آن، مراجعه کرد: 
 

• ماده 85 قانون مالیات‌های مستقیم، مقرر می‌دارد: "با توجه به استثنای عیدی پایان سال، از نرخ‌های مذکور در جزء (5) بند (الف) تبصره 12 ماده واحده قانون بودجه سال گذشته کل کشور، عیدی پایان سال، پس از کسر معافیت های مقرر قانونی، از جمله معافیت موضوع بند (10) ماده 91 قانون مالیات های مستقیم، طبق مقررات قسمت اخیر ماده 85 قانون اخیر الذکر، مشمول مالیات می باشد."

• ماده 85 قانون مالیات‌های مستقیم مقرر می‌دارد: "نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیر‌دولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده 84 این قانون و تا هفت برابر آن، مشمول مالیات سالانه ده درصد و نسبت به مازاد آن، بیست درصد است."

• ماده 85 قانون مالیات‌های مستقیم مقرر می‌دارد: "نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده 84 این قانون و تا هفت برابر آن، مشمول مالیات سالانه ده درصد و نسبت به مازاد آن، بیست درصد است."

• بند 10 ماده 91 قانون مالیات‌های مستقیم، مقرر می‌دارد: "عیدی سالانه یا پاداش آخر سال، جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده 82 این قانون" است و ماده 82 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد ناشی از حقوق را مشمول مالیات بر حقوق می داند.

• جزء (1) بند (و) تبصره 12 ماده واحده قانون بودجه سال گذشته کل کشور، مقرر می‌دارد: "سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده (84) قانون مالیات‌‌های مستقیم اصلاحی 1394/04/31 در آن سال، مبلغ یک میلیارد و دویست میلیون ریال می‌باشد.

نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی، اعم از مجموع مندرج در احکام کارگزینی، شامل حق شغل، حق شاغل، فوق‌ العاده مدیریت و فوق العاده مستمر و غیرمستمر و سایر پرداختی ‌ها و کارانه به استثنای عیدی پایان سال به شرح زیر می‌باشد:

•  نسبت به مازاد یک میلیارد و دویست میلیون تا یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون، ده‌ درصد؛ نسبت به مازاد یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون ریال تا دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون ریال، پانزده ‌درصد؛ نسبت به مازاد دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون ریال تا چهار میلیارد و هشتاد میلیون ریال، بیست‌ درصد؛ نسبت به مازاد چهار میلیارد و هشتاد میلیون ریال به بالا، سی درصد"
  ​​​​​

نحوه محاسبه مالیات عیدی

به طور کلی و براساس مطالب ذکر شده بالا می‌توان اینطور بیان کرد که شما می بایست ابتدا مبلغ عیدی را محاسبه کنید و سپس مبلغ سطح اول جدول معافیت مالیاتی را از آن کسر کنید. هر آنچه باقی می ماند را باید با مشمول مالیات سالانه جمع کرده و مطابق جدول مالیاتی محاسبات را انجام داد.

در زیر نمونه ای را مثال می‌زنیم که کمی پیچیده تر از حالت معمول می باشد. محاسبات را بصورت روزانه انجام میدهیم:

فرض کنیم فردی در سال 1402 مبلغ 100.000.000 ریال حقوق ماهانه یا مزد ثابت دریافت می کند و در طی سال 133 روز در کسب و کار شما مشغول به کار بوده است:

مبلغ عیدی

( ( 100.000.000 * 2 ) / 365 ) * 133 = 72.876.712 ریال

حداکثر عیدی 

( 90 * 1.769.428 / 365) * 133  = 58.027.542  ریال 

حداقل عیدی 

( 60 * 1.769.428 / 365) * 133 = 38.683.651 ریال 

بنابراین مبلغ عیدی فرد در این مثال نهایتا 58.027.542 ریال خواهد بود

حال باید معافیت مالیاتی سطح اول را یا همان ماده 84 را بصورت روزانه و بر مبنای 133 روز محاسبه کنیم، از آنجایی که معافیت ماده 84 مبلغ 100.000.000 ریال بوده بنابراین باید این عدد را تقسیم بر تعداد روزهای سال 365 (برای سال‌های کبیسه 366 روز) نموده و سپس ضربدر 133 روز کارکرد فرد کنیم  :

مبلغ معافیت مالیاتی عیدی برای 133 روز

( ( 100.000.000 ) / 365 ) * 133 = 36.438.356 ریال

حال باید مبلغ عیدی بدست آمده از مرحله قبل را منهای مبلغ معافیت مالیاتی برای 133 روز کنیم:

مبلغ عیدی مشمول مالیات برای 133 روز

58.027.542 - 36.438.356 = 21.589.186 ریال

حال این مبلغ عیدی مشمول مالیات باید با مشمول مالیات سالانه، یا مشمول مالیات تا آن ماهی که فیش صادر شده جمع نموده و محاسبات مالیات را مطابق با جدول معافیت مالیاتی انجام داد.
 

قانون عیدی و سنوات کارگران و کارمندان

قانون عیدی کارگران سال‌ها است که بدون تغییر خاصی اجرا می‌شود. قانونگذار با تصویب قانون نحوه پرداخت عیدی به کارکنان دولت مصوب 1374 اعتبار قانون تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار مصوب 1370 را لغو نکرده است؛ بنابراین حکم تعیین عیدی معادل 60 روز آخرین مزد روزانه مشمولین قانون کار کماکان به قوت خود باقی است.

ضمناً کارگاه در قانون کار به اعتبار اشتغال کارگران در محل انجام کار تعریف می‌شود؛ به این ترتیب کلیه کارگران مشمول قانون کار اعم از اینکه در بخش خصوصی و یا دولتی شاغل باشند از دو ماه عیدی و پاداش آخر سال موضوع ماده واحده قانون اسفند 1370 مصوب مجلس شورای اسلامی برخوردار خواهند بود. کارفرماها و شرکت‌ها با استفاده از نرم افزار حسابداری قیاس می‌توانند به راحتی عیدی کارمندان و کارگران خود را با توجه به قانون کار محاسبه کنند.
 

نحوه محاسبات عیدی و پاداش آخر سال کارگران فصلی و کارمزدی

مبلغ پرداختی بابت عیدی و پاداش به کارگران کارگاه‌های فصلی مشمول قانون کار و همچنین کارگران سایر کارگاه‌های مشمول که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردند باید کار کردن در طی 60 روز و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه شود. ضمناً مزد مورد عمل در محاسبه وجوه عیدی و پاداش پایان سال به کارگران کارمزدی و فرمول محاسبه عیدی عبارت از متوسط کارمزد دریافتی آنان بر حسب مدت ایام کارکرد در سال است. با استفاده از بهترین نرم افزار حقوق و دستمزد به راحتی می‌توان عیدی و پاداش آخر سال کارگران فصلی و کارمزد را نیز محاسبه کرد.
 

چند نکته در مورد مبلغ عیدی کارگران در سال 1402