صورت سود و زیان و جزئیاتی که در مورد آن باید بدانیم

صورت درآمد و هزینه که به صورت سود و زیان ( Income Statement) ) نیز معروف می باشد ؛ میزان درآمد ها ، هزینه ها، و همچنین سود یا زیان انتها دوره را که حاصل فعالیت های عملیاتی و غیر عملیاتی می باشند را گزارش می کند .
صورت سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می شود . این یعنی اینکه درآمد ها زمانی شناسایی می شوند که تحقق یافته باشند به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می شود .هزینه ها هم در این روش زمانی شناسایی می شوند که پرداخت شده باشند خواه برای هزینه های گذشته باشد و یا هزینه های آتی . همچنین در صورت سود و زیان ، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه و درآمد حاصل از صدور سهام به عنوان یک درآمد شناسایی نمی شوند .مبادلات بین موسه و مالکانش به طور جداگانه در  گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود .

نکته :صورت سود و زیان رفتار مالکان در موسسه را نشان نمیدهد (حقوق صاحبان سهام )

اجزا صورت سود و زیان

صورت سود و زیان شامل عناصر اصلی زیر است :

1-    درآمد

درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه  در صورت سود و زیان نوشته می شود .سوال اصلی اینجاست که درآمد اصلی  و فرعی چیست ؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می دهیم ؛ صاحب یک پمپ بنزین را فرض کنید ، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می آید  همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به عنوان درآمد فرعی ثبت می شود .

2-    بهای تمام شده کالای فروش رفته یا هزینه های فروش

هزینه های فروش (ب ت ک ف ) نشان دهنده هزینه کالاهای فروخته شده و یا خدمات ارائه شده در طول دوره حسابداری است .از این رو برای یک موسسه خرده فروشی ، هزینه فروش (ب ت ک ف) برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره  منهای موجودی انتهای دوره .
در صورتی که موسسه تولید کننده محصولی باشد هزینه های فروش (ب ت ک ف ) علاوه بر موارد بالا شامل هزینه های محتمل شده برای  تولید محصول که در طول دوره می باشد . هزینه های تولید مانند : دستمزد مستقیم یا کار مستقیم ، مصرف مواد مستقیم ، استهلاک کارخانه و ماشین آلات ، سربار ساخت و ...
 

3-    سایر درآمد ها 

 سایر درآمد ها شامل درآمدی می شود که از فعالیت اصلی موسسه به دست نمی آید به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه می باشد (فعالیت اصلی و فرعی در سطور بالا شرح داده شده است ). به طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ بنزین فروشی .
نکته : درآمد حاصل از سود سپره موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از فروش ارز های خارجی  جزو درآمد فرعی موسسه می باشد .

4-    هزینه های توزیع و فروش  :

هزینه های توزیع و فروش شامل هزینه های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان می باشد  مانند : هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول

5-    هزینه های اداری :

هزینه های اداری به طور کلی از هزینه هایی است که به طور مستقیم در تولید و عرضه کالا و خدمات ارائه شده توسط موسسه  نمی باشد .مانند هزینه های مربوط به مدیریت و پشتیبانی .
نمونه هایی از هزینه های اداری عبارتند از :

• هزینه حقوق و دستمزد مدیریت اجرایی
• هزینه های حقوقی و حرفه ای
• استهلاک ساختمان اداری
• اجاره بهای دفاتر مورد استفاده برای مدیریت
• هزینه بخش های مالی ، بخش منابع انسانی و  بخش مدیریت

6-    سایر هزینه ها:

شامل هزینه هایی است که در دسته هزینه ها آورده نمی شود

7-    هزینه های مالی:

هزینه های مالی معمولا از بهره وام های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می شوند.

8-    مالیات بر درآمد:

هزینه مالیات بردرآمد شناسایی شده در طول دوره به طور کلی از سه عنصر زیر تشکی شده است :
-    مالیات برآوردی دوره فعلی
-     مالیات دوره قبل
-    هزینه مالیات معوق

هدف و استفاده :

صورت سود وزیان اندازه گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می نماید .
عملکرد یک نهاد را در صورت سود وزیان می توان در شرایط زیر ارزیابی نمود بعبارت دیگر کاربرد صورت سود و زیان در موارد زیر می باشد :
-    تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
-    تغییر در حاشیه سود ناخالص ، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
-    افزایش یا کاهش در سود خالص ، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
-    مقایسه سود آوری واحد تجاری با دیگر سازمان های فعال در صنایع و یا بخش مشابه